www.farmaceuci1b.fora.pl

Dominika Białek

Mysle, ze mozna to jeszcze w jakis sposob uzupelnic Smile

Dominika Białek

1) Budowa i właściwości monosacharydów:
Monosacharydy zawieraja od 3 do 7 atomow wegla. Szkielet weglowy uzupełniany jest hydroksylowymi grupami alkoholowymi oraz grupą aldehydową - aldozy lub ketonową - ketozy. Wszystkie maja astretyczny atom wegla. Monosacharydy są optycznie czynne (prawoskrętne lub lewoskrętne). Monosacharydy wykazuja właściwości redukujące, aby to stwierdzić stosuje się odczynnik Fehlinga zawierający sole Cu 2+. Wszystkie monosacharydy ulęgają utlenieniu. Monosacharydy występują w każdej żywej komórce, są dobrze rozpuszczalne w wodzie - mają słodki smak. Tworzą polaczenia glikozydowe z innymi cukrami - holozydy, ale największe znaczenie maja jako składniki części cukrowej, związków zawierających grupy R-OH, R-NH, R-SH, R-CH, czyli heterozydów, które należą do wtórnych metabolitów np. glikozydów, flawonoidów, antrachinowych.
2) Pentozy - występowanie, właściwości biologiczne:
Charakteryzują się niespecyficznym oddziaływaniem grupy półacetylowej w stosunku do białek i innych substancji monocząsteczkowych będących składnikami rożnych chorobotwórczych drobnoustrojów i wirusów. Wykorzystywane są również na potrzeby medycyny. Są stosowane przeciwko piątkom gruźlicy. Ryboza jest składnikiem kwasów nukleinowych i witaminy B12. Ramnoza to częsty składnik glikozydów flawonoidowych. Fukoza występuje w glonach.
3) Heksozy - występowanie i zastosowanie w lecznictwie:
Glukoza jest głównym produktem fotosyntezy i najbardziej rozpowszechniona substancja roślinna. Występuje w postaci wolnej oraz w postaci wolnej, jako glukopiranoza. W roślinach występuje głownie w owocach oraz miodzie. Galaktoza występuje w licznych glikozydach, śluzach, gumach roślinnych. Fruktoza występuje w większości w owocach i miodzie. Sorboza występuje w owocach jarzębiny, otrzymywana droga biotransformacji. Mannoza występuje w ścianach komórkowych glonów, polisacharydów i śluzach. Glukozamina występuje głownie u zwierząt, jest podstawowym składnikiem chityny. Wyizolowana także została z pomidora i ananasa.
ZASTOSOWANIE: Mannoza stosowana jest jako środek dietetyczny dla diabetyków, redukuje populacje Escherichie Coli w przewodzie pokarmowym. Sorboza stosowana jest do produkcji witaminy C. Fruktoza oraz fruktozy (inulina) maja spore zastosowanie w dietach dla cukrzyków, także w niektórych dietach wątrobowych.
4) Ksylitol, mannitol, glucitol - budowa, właściwości, zastosowanie:
MANNITOL- powstaje z mannozy i jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych alkoholi cukrowych wśród grzybów, glonów, bakterii. Stosowany jako środek dietetyczny w cukrzycy, łagodny środek przeczyszczający, osmotyczny lek moczopędny. Wskazane przede wszystkim w celu wywołania diurezy w przypadku ostrej, odwracalnej niewydolności nerek oraz w ostrych zatruciach substancjami toksycznymi, stosowany również jako lek wspomagający w zabiegach operacyjnych.
GLUCITOL (SORBITOL) - powstaje z glukozy. Stosowany jest jako środek osmotyczny, przeczyszczający, w żywieniu pozajelitowym - zamiennik glukozy, jako osmotyczny środek moczopędny, jako środek słodzący w pastach do zebow. Nasila perystaltyke jelit i drog żółciowych. W polaczeniu z mannitolem stosowany jest do plukania pęcherza.
KSYLITOL - stosowany w przemysle spożywczym do slodzenia jako dodatek do żywności, glownie do gum do zucia i cukierkow ze względu na dzialanie przeciwpróchnicze. Zalecany również dla diabetykow, ponieważ jest metabolizowany przy niewielkim udziale insuliny.
5) Kwasy cukrowe - budowa, wystepowanie:
Znane również jako kwasy uronowe, cukry kwasne lub kwasy karboksylowe. Zawieraja w czasteczce grupy karboksylowe. Wchodza w sklad śluzów roślinnych, są rozpowszechnione zwłaszcza w kwasnych polisacharydow. Kwas - D - mannurowy wystepuje w scianie komorkowej glonow. Kwas - D - glukuronowy wystepuje w sluzach, pektynach, saponinach. W swiecie zwierzecym w formie monosacharydow obecne są w kwasach sjalowych.
6) Mioinozytol - wystepowanie i dzialanie lecznicze.
W swiecie roslin inozytol wystepuje najczęściej w pelnych ziarnach zboz, owocach i roslinach leczniczych w postaci wolnej lub związanej. Wystepuje jako fityna w otrebach i ziarnach zboz. W jarzynach i miesie inozytol wystepuje w innych postaciach. Fityna jest także obecna w drozdzach piekarskich. Inozytol ma spore znaczenie dietetyczne, zwłaszcza w cukrzycy i otyłości. Wskazania : w leczeniu powikłań cukrzycy, w dystrofinach mięśniowych postępujących, w przypadku nadmiernego stężenia cholesterolu i lipidow we krwi.
7) Sacharoza - budowa chemiczna, występowanie, zastosowanie:
Jest to cukier buraczany lub trzcinowy. Stanowi polaczenie D - glukozy z fruktofuranoza. Jest rozpowszechniona w calym swiecie roślinnym. Najwazniejsze zrodla tego disacharydu to : trzcina cukrowa i korzenie buraka cukrowego. Ponadto znaczne ilości sacharozy występują w owocach, np. jabłkach, sliwkach, bananach. Ma największe znaczenie spożywcze wśród wszystkich cukrow. W farmacji sacharoza ma zastosowanie jako podstawa do sporządzania syropow i jako corrigend dla poprawy smaku lekow.
Cool

Laktoza, laktuloza - budowa chemiczna, zastosowanie:
LAKTOZA - jest to cukier mlekowy. Stanowi polaczenie galaktozy z glukoza. Wystepuje w mleku wszystkich ssakow. B(beta) - laktoza jest istotnym składnikiem odzywek dla niemowlat, natomiast a(alfa) - laktoza jest często stosowana w farmacji substancja pomocnicza do sporządzania tabletek i rozcieńczania substancji, również w przyrządzaniu lekow homeopatycznych. Laktoza wystepuje slabe dzialanie przeczyszczające i normalizujące flore bakteryjna (np. Lakcid)
LAKTULOZA - Stanowi polaczenie galaktozy z fruktoza. Łagodnie działający osmotyczny lek przeczyszczajacy, stosowany w objawowym leczniu przewlekłych zaparc. Laktuloza pobudza tez perystaltyke jelit.
9) Akarboza - dzialanie i zastosowanie:
Jest to heksasacharyd, zmniejsza zdolność trawienia węglowodanów. Stosowana jest w leczeniu cukrzycy w postaci preparatow, także w leczeniu otyłości i hiperlipidemii. Działa w przewodzie pokarmowym, spowalniając i hamując trawienie cukrów w jelitach.
10) Zastosowanie polisacharydów w lecznictwie:
a) Srodki odzywcze i dietetyczne - skrobia roznych gatunkow roslin (zboza, ryz, kukurydza), surowce zawierające inuline (diety cukrzycowe), kwas alginowy w pektynach i sluzach glonowych.
b) Surowce do produkcji związków organicznych np. fruktozy, maltozy, dekstryn
c) Substancje do produkcji tabletek, wypełniające, odciągające wodę, spęczniające
d) Substancje ochronne na skore i blony sluzowe, czyli srodki powlekające (protectiva), zmiękczające (enaolientia), łagodzące podrażnienia, przeciwzapalne (pudry, zasypki, masci)
e) Skladniki sluzow, gum roślinnych, jakos srodki osłaniające w stanach zapalnych: górnych dróg oddechowych ( działanie przeciwkaszlowe i wykrztuśne), przewodu pokarmowego ( w nadkwaśności, chorobie wrzodowej, nieżytach żołądka i jelit)
f) Łagodne środki przeczyszczające (agar, pektyny)
g) !! Składniki wspomagające układ odpornościowy, o działaniu immunotropowym, substancje immunomodulujace ( ziele jeżówki, aloes, polisacharydy grzybowe)
h) Składniki i preparaty zmniejszające łaknienie
i) Środki zastępcze krwi (dekstrykany)
j) Środki przeciwzakrzepowe (mukopolisacharydy)
11) Skrobia- budowa chemiczna, zastosowanie.
Skrobia – polisacharyd zbudowany zasadniczo z 2 głównych elementów składowych, również polisacharydów:
1. Amylozy(20-30%)- ma strukturę lineralną i jest polimerem zbudowanym z 250-300 cząsteczek glukozy połączonych α(1->4) glikozydowo, jest rozpuszczalna w wodzie,
2. Amylopektyny- ma strukturę rozgałęzioną i składa się również z cząsteczek glukozy połączonych (1->4) i (1->6) glikozydowo.
Skrobia jest bardzo rozpowszechniona w świecie roślinnym, szczególnie obficie występuje w ziarnach zbóż, bulwach ziemniaka i w organach podziemnych innych roślin. Skrobia występuje w roślinach zazwyczaj w postaci uformowanych ziaren, stanowiąc materiał zapasowy. Ziarna skrobi barwią się roztworem jodu w jodku potasu (odczynnik Lugola) na niebieskofioletowo.
Zastosowanie skrobi:
· jako środek chłonący i osłaniający i łagodzący stany zapalne,
· do sporządzania pudrów, zasypek, tabletek,
· wchodzi w skład preparatów odżywczych i dietetycznych,
· do otrzymywania glukozy, alkoholu etylowego i dekstryn,
· jako środek usztywniający lub klejący.

12) Surowce lecznicze zawierające skrobię (wymień i opisz).
Psianka ziemniak- Solanum tuberosum L.
Rodzina Psiankowate- Solanaceae

SOLANIAMYLUM - skrobia ziemniaczana, otrzymywana z bulw ziemniaków.
Psianka ziemniak jest rozprzestrzeniony na całym świecie jako roślina uprawna. W Polsce jest pospolicie uprawiany.. Zawarte substancje: solanidyna (typ: alkaloid steroidowy), solanina, solasodyna, solasonina, skrobia.
Cały nadziemny pęd (łodyga, liście, kwiaty i owoce) są trujące. Zawierają trującą solaninę. Powoduje ona poważne zatrucia pokarmowe, wykazuje też działanie rakotwórcze. W celach spożywczych użytkowane są bulwy, które nie zawierają solaniny. Bulwy ziemniaka są chętnie spożywane ze względu na dużą zawartość skrobi.
Działanie i zastosowanie:
-do wyrobu tabletek, kapsułek skrobiowych, jako środek chłonący i łagodzący w stanach zapalnych
-do wyrobu preparatów odżywczych i dietetycznych
-w przemyśle farmaceutycznym do produkcji glukozy, maltozy, dekstryn

Kukurydza zwyczajna- Zea mays L.
Rodzina Wiechlinowate- Poaceae

Roślina zielna, roczna, z rodziny wiechlinowatych. Pochodząca z Ameryki podzwrotnikowej uprawiana na całym świecie w klimacie umiarkowanym i gorącym; w Polsce uprawiana głównie na paszę w pd.-wsch. części niżu.

W lecznictwie stosowane są: znamiona kukurydzy -Maydis stigma (Stigma Maydis), skrobia kukurydziana -Maydis amylum (Amylum Maydis) oraz olejek kukurydziany - Maydis oleum (Oleum Maydis). Skrobia kukurydziana używana jest do produkcji preparatów odżywczych, pudrów i zasypek, a także jako środek pomocniczy w technologii postaci leku. Ma też zastosowanie w przemyśle spożywczym i tekstylnym.

Pszenica (Triticum L.)
Rodzina Wiechlinowate- Poaceae
Tritici amylum - skrobia pszeniczna
Owocami pszenicy są ziarniaki, które zawierają duże ilości skrobi. Zawiera najwięcej białka i glutenu ze wszystkich gatunków zbóż. Dostarczają one także organizmowi: estrogeny, ryboflawinę, tiaminę, niacynę, karoten, tokoferol. Bogata w związki mineralne (sodu, wapnia, potasu, magnezu, fosforu, siarki, żelaza) i witaminy B1, B2, D, E, K, PP.
Pszenica stosowana jest do produkcji najlepszych gatunków mąk, które służą do wyrobu chleba; wyrobu makaronów oraz produktów cukierniczych.
13) Dekstran-właściwości i zastosowanie
polisacharyd o bardzo rozgałęzionej cząsteczce, wytwarzany z sacharozy
przez bakterie Leuconostoc dextrenicum. Stosowany jako środek
krwiozastępczy. Odciąga wodę z tkanek, zwiększa objętość płynu w
naczyniach krwionośnych. Podnosi ciśnienie krwi i poprawia akcję serca.
Ponadto zmniejsza lepkość krwi, co przeciwdziała agregacji krwinek).

14) Celuloza - budowa i zastosowanie
Celuloza, zwana inaczej błonnikiem jest związkiem organicznym
(polisacharyd) zaliczanym do grupy wielocukrów. Zbudowana jest z liniowo
ułożonych cząsteczek glukozy, które są połączone wiązaniami -1,4-glikozydowymi. Podjednostką dwucukrową jest oligosacharyd- celobioza.
Zastosowanie:
-w chromatografii cienkowarstwowej i kolumnowej
-jako substancja pomocnicza przy tabletkowaniu (celuloza
mikrokrystaliczna)
-do wyrobu emulsji, zawiesin, maści oraz w celu zwiększenia lepkości
kropli do oczu(metyloceluloza)
-do wyrobu tkanin (ksentoniny celulozy są składnikami wiskozy).
-w przemyśle papierniczym
-do wytwarzania błon fotograficznych (octan celulozy).

15) Surowce zawierające celulozę:
Są to materiały opatrunkowe mające zdolność wchłaniania wody i płynów ustrojowych.
LANUGO GOSSYYPI ABSORBENS- wata bawełniana higroskopijna
Gossypium depuratum
Gat. Gossypium sp. – Bawełna
Rodz. Malvaceae- Ślazowate
Są to odtłuszczone i wybielone włoski okrywające nasiona bawełny o dł. ok. 4cm.
LANUGO CELLULOSI ABSORBENS- wata wiskozowa
Otrzymana z bielonych pierwotnych włókien wiskozowych, ciętych na odpowiednią długość.
LIGNINA- celuloza otrzymana ze ścieru drzewnego po oddzieleniu ligniny czyli drzewnika
a następnie wybielona, sfilcowana, sprasowana w płaty.
GAZA OPATRUNKOWA- (Tela gossypi absorbent) tkanina z włókien celulozowych
16) CHITOZAN- Chityna- poliheksozamina, główny składnik ścian komórkowych większości grzybów i niektórych brunatnic, tworzy również zewnętrzny szkielet owadów
i skorupiaków. W lecznictwie ma zastosowanie jej pochodna N-acetylo B glukozamina czyli właśnie CHITOZAN, który rozpuszczając się w kwaśnym środowisku żołądka, tworzy
w jelicie żel chłonący cząsteczki lipidów. Wiąże kwasy tłuszczowe, triglicerydy, cholesterol
w nierozpuszczalne kompleksy i zmniejsza ich wchłanianie a zwiększa wydalanie.
Działaniem niepożądanym jest zaburzenie wchłaniania witamin nierozpuszczalnych
w tłuszczach oraz innych leków.

17) Inulina- budowa chemiczna, działanie, zastosowanie
Polisacharyd zbudowany z około 30–35 cząsteczek monocukrów połączonych wiązaniami β-2,1-glikozydowymi w nierozgałęziony łańcuch.

-Surowiec do otrzymywania syropu wysokofruktozowego - substytutu cukru w pieczywie, słodyczach, dżemach, produktach mlecznych, deserach mrożonych, napojach gazowanych i niegazowanych, marynatach, dodatkach do potraw, owocach puszkowych, nadzieniach do ciast, sosach sałatkowych, ketchupie
-w diagnostyce chorób nerek
-w lecznictwie/dietetyce (preparaty wspomagające odchudzanie)
-dodatek do żywności w jogurtach, serkach, deserach mlecznych, piankach, lodach, margarynach, czekoladach
-probiotyk - stymuluje wzrost korzystnej mikroflory przewodu pokarmowego (Bifidobacterium),
-powoduje obniżenie poziomu cholesterolu i lipidów w surowicy krwi
-usprawnia pracę przewodu pokarmowego zapobiegając zaparciom
-redukuje toksyczne metabolity

1 Cool

Surowce lecznicze zawierające inuline ( wymien i opisz):
-Chichori radix - korzen cykorii/korzen podroznika - gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych (Asteraceae).
- Tarraxaci radix - korzen mniszka - gatunek rośliny wieloletniej z rodziny astrowatych (Asteraceae).
- Inulae radix - korzen omanu - gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny astrowatych
-bulwy topinamburu
19) Pektyny - budowa i zastosowanie:
Polimery o liniowej czasteczce zbudowane z kwasu glakurunowego( w formie piranozowej) polaczonych glikozydowo.
Stosowane są jako substancje zelujace, srodki powlekające w biegunkach i stanach zapalnych przewodu pokarmowego, jako substancje wiążące i rozsadzajace w produkcji tabletek, emulgatory.
20) Kwas alginowy, alginiany - zastosowanie:
Kwas alginowy - tworzy ochronne powloki na skorze, stosowany jako stabilizator i srodek wiążący w produkcji tabletek, kremow, masci. Stosowany w przemysle spożywczym do wyrobu lodow, majonezow. Stosuje się go glownie w niedoczynności tarczycy wywolanej niedoborem jodu. Dziala lagodnie przeczyszczająco, gdyz silnie pecznieje w przewodzie pokarmowym, zwiększając objętość mas kalowych, a poza tym zmniejsza apetyt.
Alginiany - zmniejszaja stezenie cholesterolu we krwi, odtruwaja w zatruciach metalami ciezkimi ( hamuja resorpcje)
21) Polisacharydy grzybowe- działanie i zastosowanie
Działanie: immonomodulujące, immunostymulujące, stosowane w terapii nowotworów.
Zastosowanie: Zapobieganie i leczenie nowotworów, w procesach odpornościowych organizmu.
np. Lentinam( z owocnika japońskiego grzyba Shitake- Lentinus edodes. Ma właściwości immonomodulujące, przeciwwirusowe, przeciwbakteryjne. )
np. Zamozan( z Saccharomyces cerevisiae działa silnie immunostymulująco dzięki aktywacji makrofagów i pobudzaniu układu siateczkowo- śródbłonkowego.
22) Śluzy- działanie i zastosowanie
Działanie- magazynują wodę, pęcznieją, mogą tworzyć żele, ich roztwory koloidowe są ciągliwe. Stosuje się w postaci kleików, maceratów( sporządzanych na zimno)
- środki powlekające, ochronne, zmiękczające
Zastosowanie: w nieżytach jelit, nadkwaśności( działanie miejscowe, bo nie wchłaniają sie z p.p) zewnętrznie na podrażnienia skóry'
- środki przeciwkaszlowe i wykrztuśne( syropy), środki łagodnie przeczyszczające, emulgatory, środki pęczniejące( pomocniczo przy sporządzaniu leków), substancje łągodzące ostry smak leków
23) wymień surowce lecznicze zawierające śluz- opisz jeden z nich.
1.Agar- agar
2. althaeae radix- korzen prawoślazu
3.Althaeae folium- liść prawoślazu
4. Lini semen- nasienie lnu
5. Lichen islandicus- porost islandzki
6. Psylli semen- nasienie babki płęsznika
7. Plantaginis ovatae semen- nasienie babki jajowatej

Agar- wysuszony żel ze ścian komórkowych glonów- Krasnorostów( Rhodphyta) głównie z rodzaju Gelidium i Gracillaria rosnących w oceanach Spokojnym, Atlantyckim, Indyjskim. W Polsce w bałtyku występuje Krasnorost- Furcellarian fastigianta- Widlik. Agar ekstrachuje się gorącą wodąz wybierlonych na słońcu plech glonów. Otrzymany gęsty ciągliwy płyn jest oczyszczany a, później po wysuszeniu formowany. Może mieć postać żółtawych płytek, bryłek, pasm, proszku. W zimnej wodzie pęcznieje, rozp się na gorąco (80. 100 ^C) po oziębieniu( mniej niz 50^C) tworzy żele, składa się w 90% z polisacharydów częściowo zestryfikowanych kwasem siarkowym i innymi kwasami. Wyróżniamy agarozę(70%)i kwaśną agropektynę.Agar zawiera wodą ( 20%) sole mineralne i zw. azotowe.
Działanie i zastosowanie:
1.środek przeczyszczający i zmniejszający łaknienie( pęcznienie p.p)
2. środek pomocniczy przy wyrobie tabletek, żelów
3. środek zestalający podłoża w bakteriologii, w hodowlach in vitro komórek roś i zwierz.
.4. substancje żelujące w przemyśle spożywczym

24) to może być agar nie piszę 2 raz:D
25) Althaeae Radix, Lichen islandicus- Pochodzenie , skład chemiczny, działanie, zastosowanie
Althaeae radix- korzeń prawoślazu
Gat- Althaea officinallis L- prawoślaz lekarski'
Rodzina: Malvaceae- Ślazowate
Surowiec pochodzi wyłącznie z upraw mimo , że jest pospolity w Polsce. Korzenie zbieramy późną jesienią. Składa się ze: śluzów(10%); skrobia, sacharoza, witaminy, sole mineralne
Działanie i Zastosowanie:
- zmniejszające stan podrażnienia i uczucia bólu
- osłaniające, powlekające, zmiękczające, wykrzstuśne, przeciwkaszlowe, w stanach zapalych gardła i p.p
Lichen Islandicus - porost islandzki
Cetraria islandica (l) Arch- tarczownica islandzka
Rodzina: Parmeliaceae- Misecznikowate
POchodzenie- występuje na półkuli północnej w lasach górach, w polsce pod ochroną. Surowcem są wysuszone plechy zebrane jesienią.
Składniki:
kwasy porostowe (4%) o gorzkim smaku( cetrarowym), śluzy, polisacharydy(70%) lichenina
Działanie i Zastosowanie:
Kwasy porostowe: pobudzające wydzielanie soków trawiennych, bakteriobójcze
śluzy i polisacharydy: osłaniające błony śluzowe
- w stanach zapalnych, nieżytach dróg oddechowych i pp. np preparat pectosol.

26. Lini semen – pochodzenie, skład chemiczny, działanie i zastosowanie.
Lini semen – nasienie lnu (siemię lniane) FP VIII
gat. Linum usitatissimum L. – len zwyczajny
rodz. Linaceae – Lnowate
Len jest rośliną uprawianą i stosowaną w lecznictwie od VI w p.n.e. Surowcem są dojrzałe nasiona oraz wytłaczany z nich olej.
Składniki:
- śluz – 6% (w łupinie nasiennej) – polisacharydy o dużej lepkości, zbudowane z kwasu galakturonowego, ksylozy, galaktozy)
- olej tłusty – 45%
- glikozydy cyjanogenne (1,5%) Linamaryna, linustatyna, które uwalniają się z rozdrobnionych, namoczonych nasion pod wpływem enzymu linamaryny, obecnego w surowcu, (w kwaśnym środowisku żołądka niewielka ilość uwolnionego cyjanowodoru jest metabolizowana do nietoksycznych tiocyjanianów)
- białka 25%
- sterole, kwasy organiczne.
Działanie i zastosowanie:
· wewnętrznie:
osłaniające, łagodzące; przeciwzapalne; przeciwkaszlowe; obniżające poziom cholesterolu we krwi (badania kliniczne); obniżające poziom cukru we krwi; przeczyszczające; w stanach zapalnych żołądka, jelit, dróg żółciowych i moczowych; w stanach zapalnych gardła i oskrzeli, w zaparciach (nasiona połykane z 10 X ilością wody):
· zewnętrznie (okłady, kataplazmy):
w schorzeniach skóry, wrzodach, egzemach, oparzeniach.

27. Psylli semen, Plantaginis ovatae semen – pochodzenie, skład chemiczny, działanie i zastosowanie.

Psylli semen – nasienie babki płesznika FP VIII
Plantago psyllium L. – Babka płesznik
Plantago indica L. – Babka piaskowa
rodz. Plantaginaceae – Babkowate
Roślina jednoroczna z obszaru Morza Śródziemnego, masowo występuje w Maroku, uprawiana w płd. Europie, Indiach, w Polsce rzadko. Surowiec (dojrzałe nasiona) znany i stosowany już w starożytności przez Arabów, w średniowieczu dotarł do Europy.
Składniki:
- śluz 10-15% (kwas galakturonowy, ksyloza, arabinoza, galaktoza)
- olej tłusty 5-13%
- białko 15-20%
- trisacharyd planteoza
- glukozy irydoidowy – aukubina
- fitosterole
(brak skrobi).

Działanie i zastosowanie:
- rozwalniające (przeczyszczające) – nasiona (4-15g) połykane z dużą ilością wody przechodzą prawie niezmienione do jelita grubego, hamują zwrotną resorpcję wody (śluzy) zwiększają objętość mas kałowych, pobudzają perystaltykę, ułatwiają defekację
- przeciwbiegunkowe (zwiększenie lepkości treści jelitowej, normalizacja czasu przesuwania się mas kałowych)
Preparaty: Metamucil, Fiberon, Colon C.

Plantaginis ovatae semen – nasienie babki jajowatej FP VIII
Plantaginis ovatae seminis tegumentum – łupina nasienia babki jajowatej
Plantago ovata Forssk. – Babka jajowata
rodz. Plantaginaceae – Babkowate
Bylina występująca m.in. w Hiszpanii, płn. Afryce, płd. zach. Azji, uprawiana także w Indiach, USA i Brazylii. Stosowane są nasiona lub łupiny nasienne (otręby).
Składniki:
- włóknik pokarmowy (80%) nie podlegający trawieniu, dzielimy na włóknik rozpuszczalny (47%) obecny w epidermie nasion, który jest śluzowym polisacharydem (arabinoksylany, ksylany, arabinoza, ksyloza, kwas galakturonowy, kwas ramnouronowy) oraz włóknik nierozpuszczalny (53%) (polisacharydy)
- olej tłusty
- białko
- trisacharyd planteoza
- fitosterole.
Łupiny nasienne zawierają śluz i hemicelulozy.
Działanie i zastosowanie: (podobnie jak nasiona babki płesznika)
- łagodnie przeczyszczające w okresowych zaparciach (ułatwiona defekacja szczególnie jest wskazana przy hemoroidach, uszkodzeniach odbytu, po zabiegach operacyjnych na jelicie grubym, w czasie ciąży)
Nierozdrobnione, śluzowate nasiona podane doustnie z dużą ilością wody zwiększają kilkakrotnie swoją objętość pochłaniając wodę (np. 5g nasion zmieszać ze 150ml zimnej, przegotowanej wody i wypić natychmiast zanim płyn zmieni się w galaretę , przyjmować między posiłkami)
- w zespole jelita drażliwego
- w biegunkach (normalizacja szybkości przejścia mas kałowych przez jelito).
Leki stosowane jednocześnie z roślinnymi śluzami powinny być przyjmowane co najmniej na godzinę wcześniej aby uniknąć opóźnienia absorpcji tych leków.

28. Foenugraeci semen, Verbasci flos – pochodzenie, skład chemiczny, działanie i zastosowanie.

Foenugraeci semen – nasienie kozieradki FP VIII
Trigonella foenum-graecum L. – kozieradka pospolita
rodz. Fabaceae – Bobowate
Roślina jednoroczna o intensywnym zapachu, pochodzi z rejonu Morza Śródziemnego, uprawiana w Egipcie, Maroku, Indiach (curry) także w Polsce. Stosowana od czasów starożytnych jako przyprawa do serów, roślina lecznicza, środek do balsamowania ciał (pisali o niej Dioskurydes i Paracelsus).
Składniki:
- śluz 30-45% (w bielmie zarodka)
- saponiny steroidowi
- flawonoidy
- lipidy, sterole
- białko
- trigonellina (alkaloid)
- olejek eteryczny
- sole mineralne.
Działanie i zastosowanie:
- przeciwzapalne
- osłaniające np. w stanach zapalnych żołądka lub oskrzeli
- wykrztuśne
- pobudzające wydzielanie soków trawiennych
- pobudzające czynność krwiotwórczą szpiku
- pobudzające laktację
- obniżające poziom glukozy i cholesterolu we krwi
-zmiękczające skórę, gojące.
Preparaty: Pektosan, Gastrogran, Fitolizyna.

Verbasci flos – kwiat dziewanny FP VIII
Verbascum phlomoides Schrader – dziewanna wielokwiatowa
Verbascum thapsiformae Schrader – dziewanna kutnerowata
rodz. Scrophulariaceae – Trędownikowate
Rośnie w Polsce pospolicie na niżu, surowcem są korony kwiatowe, zbiór ręczny ze stanu naturalnego oraz upraw.
Składniki:
- śluz 2,5%
- saponiny trójterpenowe
- irydoidy (aukubina, katalpozyd)
- flawoinoidy
- karotenoidy
Działanie i zastosowanie:
- osłaniające (śluzy)
- wykrztuśne (saponiny)
- przeciwzapalne (irydoidy)
- uszczelniające ściany naczyń krwionośnych (flawonoidy, karotenoidy)
- uspokajające
- przeziębienie, grypa, zapalenie oskrzeli, kaszel
- okłady na oparzenia.
Preparaty: Sirupus Verbasci, Woverban.

29. Symphyti radix, Farfarae folium – pochodzenie, skład chemiczny, działanie i zastosowanie.

Symphyti radix – korzeń żywokostu
Symphytum officinale L. – żywokost lekarski
rodz. Boraginaceae – Ogórecznikowate
Bylina rośnie w Polsce pospolicie na mokrych łąkach, w rowach. Zbiór jesienią lub wczesną wiosną ze stanu naturalnego i upraw.
Składniki:
- śluz 10-15%
- alantoina 1% (pochodna mocznika, pobudz regenerację tkanek)
-garbniki
- kwasy fenolowe
- triterpeny
- alkaloidy pirolizydynowe
Działanie i zastosowanie – tylko zewnętrznie
- przyspieszające gojenie ran, złamań odleżyn
- przyspieszające wytwarzanie kostniny
- przeciwzapalne, ściągające.
Preparaty: Lantan, maści, żele, w lezeniu odmrożeń, owrzodzeń, - sok ze świeżych korzeni w postaci okładów w leczeniu urazów, krwiaków.

Farfarae folium – liść podbiału
Farfarae flos – kwiat podbiału
Tussilago fanfara L. – Podbiał lekarski
rodz. Asteraceae – Astrowate
Rośnie w Polsce pospolicie, na terenach wilgotnych. Wiosną, w marcu pojawiają się najpierw pędy z kwiatostanami, potem liście od spodu biało, kutnerowato owłosione. Surowiec jest najdawniej stosowanym środkiem wykrztuśnym (Hipokrates).
Składniki:
- śluzy 8%
- flawonoidy
- garbniki
- gorycze
- karotenoidy
- olejek eteryczny
- kwasy fenolowe, sole mineralne
- alkaloidy piolizydynowe o działaniu hepatotoksycznym i kancerogennym
Działanie i zastosowanie:
- powlekające
- przeciwzapalne
- przeciwbakteryjne
- przeciwskurczowe
- w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych
- w stanach zapalnych i podrażnieniach skóry (okłady).
Preparaty: Pectosan, Neopectosan, Pyrosal, tabletki – Tymianek i Podbiał.

30. Gumy – działanie i zastosowanie, przykłady surowców.

Gumy powstają w wyniku zranienia roślin, poza cechami właściwymi dla śluzów (pęcznienie) mają właściwości klejące, mogą być kwaśne lub obojętne.

Acaciae gummi – guma arabska FP VIII
Acaciae gummi dispersionae dessicatum – guma arabska suszona rozpyłowo
Gummi arabicum
Otrzymywana przez nacięcie (zranienie kory) pni i gałęzi afrykańskich drzew z rodzaju Acacia – głównie Acacia senegal Willd. z rodziny Mimosaceae.
Stężała wydzielina ma postać łamliwych, szklistych bryłek, może być także proszkowana.
Składniki:
- polisacharyd arabina (mieszanina soli wapniowych, magnezowych i potasowych kwasu arabinowego zawierającego D-galaktozę, L-arabinozę, L-ramnozę i kwas Dglukuronowy)
- enzymy utleniające: oksydazy i peroksydazy.
Działanie i zastosowanie:
- środek osłaniający w stanach zapalnych błon śluzowych (przeciwkaszlowe)
- środek łagodzący ostry smak leków
- emulgator
- środek zagęszczający farby i tusze.

Cyamopsidis seminis pulvis – guma guar FP VIII
Otrzymywana przez zmielenie bielma nasion rośliny pochodzącej z Indii – Cyamopsis tetragonolobus (L.) Taub. (rodz. Fabaceae), składa się z galaktomannanu guaru (Guar galactomannanum FP VIII)
Działanie i zastosowanie:
-zmniejsza uczucie głodu
- hamuje jelitowe wchłanianie glukozy
- zmniejsza stężenie wolnego cholesterolu w leczeniu cukrzycy i otyłości.

Gummi tragacanthae – guma tragankowa, tragakanta
Jest to wydzielina z pni ciemistych drzew rosnących w Iraku, Iranie, Syrii z rodzaju Astragalus, głównie Astragalus gumnifer Lab. – traganek gumodajny (rodz. Fabaceae)
Wydzielina pochodząca z rdzenia gałązek, który ulega ześluzowaceniu, pęcznieje i nawet bez zranienia wypływa na zewnątrz rozrywając tkanki.
Składniki:
- polisacharydy:
basoryna 70% (nierozpuszczalna w wodzie o dużej zdolności pęcznienia)
tragakantyna (rozpuszczalna)
- skrobia
Działanie i zastosowanie:
- łagodnie przeczyszczające
- obniżające poziom glukozy we krwi
- immunomodulujące
- środek wiążący wodę w produkcji maści, emulsji i kremów.

Karaya – indyjska tragakanta
Guma ta otrzymywana jest przez zranienie lub nadpalenie pni drzewa rosnącego w Indiach – Sterculia urens Romb. (rodz. Starculiaceae). Ma postać szarobiałych bryłek o wyraźnym zapachu kwasu octowego. W wodzie bardzo silnie pęcznieje, np. 10% roztwór jest gęstą, kleistą masą.
Składniki:
- polisacharyd: ramno-galaktouronan
Działanie i zastosowanie:
- przeczyszczające
- przeciwgrzybiczne
- środek zagęszczający i stabilizujący w technologii postaci leku (do wyrobu tabletek o przedłużonym działaniu)
- środek ułatwiający przyczepność protez zębowych
- składnik lakierów do włosów.

31) LIPIDY - znaczenie biologiczne
-błony plazmatyczne organelli tworzone są głownie przez glicerofosfolipidy
-są ważnymi składnikami błon chloroplastów i pokrewnych organelli
-są główną formą przechowywania energii u zwierząt
-lipidy pełnią ważną rolę w przekazywaniu sygnałów przez komórki
-w lipidach rozpuszczają się witaminy (A, D, E, K), które stanowią niezwykle ważne składniki odżywcze, magazynowane są w wątrobie i tkance tłuszczowej, pełniące różnorodne funkcje.
32) Oleje roślinne - działanie lecznicze i zastosowanie w preparatyce farmaceutycznej:
Lini oleum - ma spore zastosowanie w dermatologii i kosmetologii, gdyż przyspiesza regeneracje skory i błon śluzowych, stosowany jest zewnętrznie w owrzodzeniach i stanach zapalnych skory, w postaci mazideł, emulsji, maści, kremów, okładów odmiękczających wrzody, strupy.
Rapae oleum - stosowany jako rozpuszczalnik substancji litofilnych w rożnych postaciach lęków : maściach, mazidłach, emulsjach olejowych;
Ricini oleum - środek przeczyszczający, stosowany zewnętrznie na skore działa przeciwzapalnie i osłaniająco, stosowany w kosmetykach do pielęgnacji włosów, paznokci
Olivae oleum - stosuje się go leczniczo w postaci emulsji, jako środek pomocniczy w kamienicy żółciowej, w zaparciach, w nieżycie żołądka z nadkwaśnością, w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, działa osłaniająco i przeczyszczająco, wykazuje tez dobre działanie przeciwwolnorodnikowe, ze względu na właściwości przeciwcukrzycowe jest tez polecany w diecie dla diabetyków. Używany jako rozpuszczalnik substancji litofilnych, stosowany w kosmetyce i kosmetologii do wyrobu rożnych kremów, balsamów i maści do masaży.
Sojae oleum - stosowany w profilaktyce miażdżycy, używany jest w postaci emulsji do żywienia pozajelitowego. W przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym używany jest jako podłoże do kremów, żeli, past

33) NNKT - budowa chemiczna i występowanie
NNKT - Niezbędne Nienasycone Kwasy Tłuszczowe
Budowa:
Ze względu na budowę chemiczną NNKT dzielimy na dwie grupy: OMEGA-3 i OMEGA-6.
Pod względem budowy chemicznej tłuszcze roślinne są to trójglicerydy.
Kwasy tłuszczowe składają się z węglowodorowego łańcucha (CH) oraz doczepionej grupy karboksylowej (-COOH).
Tutaj może ktoś uzupełni, kto ma notatki, bo nie mam pewności co do tego.
Występowanie:
Występują w tłuszczach zwierząt lądowych i olejach roślinnych
* łosoś atlantycki, sardynki, dorsz, sardela europejska, śledź, miecznik
* skorupiaki
* oleje tłoczone na zimno: z dyni, orzechów, arachidów, rzepaku, lnu
* orzechy włoskie
* sezam
* awokado
* oleje roślinne: słonecznikowy, sojowy, z pestek winogron, krokoszowy
* pestki dyni
* pestki słonecznika
* orzechy pistacjowe
34) NNKT - działanie lecznicze
W sposób naturalny i pożądany wpływają na rozwój i prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu, zwłaszcza na układ krążenia, układ nerwowy i system immunologiczny:
rzadsze infekcje,
mniejsze nasilenie objawów alergicznych,
poprawę funkcjonowania układu krążenia,
łatwiejsze zwalczanie chorób nowotworowych,
mniej objawów ze strony układu nerwowego
35) Znacznie kwasów omega - 3 i omega - 6, dla zdrowia człowieka:
Omega-3:
· poprawiają ukrwienie mózgu i usprawniają przesyłanie sygnałów nerwowych,
· łagodzą zaburzenia ukrwienia,
· pomagają zapobiegać zawałom serca,
· obniżają podwyższony poziom trójglicerydów odpowiedzialnych za tworzenie się zatorów oraz podwyższają poziom „dobrego” cholesterolu HDL,
· obniżają ryzyko choroby nowotworowej,
· redukują dolegliwości chorób dróg oddechowych (m.in. w astmie),
· chronią przed chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy,
· ujędrniają skórę i wygładzają zmarszczki,
· są niezbędne w prawidłowym rozwoju dzieci,
· łagodzą bóle reumatyczne
Omega-6
• zwężają światło naczyń krwionośnych, co prowadzi do zmniejszenia przepływu krwi, niedotlenienia i zakwaszenia
• nasilają zmiany zakrzepowe i zwiększają ryzyko powstawania zatorów
• potęgują reakcje zapalne
• nasilają reakcje alergiczne - szczególnie u osób podatnych
• zwiększają proliferację i rozrost nowotworowy komórek - szczególnie sutka, jelita grubego i prostaty
36) Znaczenie EPA i DHA dla zdrowia człowieka
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe są potrzebne do prawidłowego rozwoju dzieci i utrzymania zdrowia osób dorosłych. Organizm nie potrafi sam ich produkować, dlatego wielonienasycone kwasy tłuszczowe muszą być dostarczane z pożywieniem lub w postaci suplementów.
Szczególnie ważny jest kwas DHA należący do rodziny omega-3. DHA jest obecny we wszystkich tkankach. Jest głównym składnikiem budulcowym centralnego układu nerwowego (kora mózgowa zbudowana jest w ok. 60% z DHA). W dużych ilościach występuje w siatkówce oka i naczyniach krwionośnych. W codziennej diecie zdrowego człowieka powinno się znaleźć od 0,5 do 1,5 g kwasów tłuszczowych EPA i DHA.
DHA jest budulcem tkanki mózgowej i siatkówki oka dlatego odpowiednio wysokie spożycie DHA przez kobiety w ciąży ma wpływ na rozwój ośrodkowego układu nerwowego płodu a w konsekwencji funkcji poznawczych dziecka, mowy oraz narządu wzroku. Ponadto podawanie kwasów DHA jest istotna dla zdrowia matki - zmniejszać częstość występowania stanu powikłań okołoporodowych, a także wpływ na zmniejszenie ryzyka wystąpienia depresji u kobiet ciężarnych
37) Uzasadnij konieczność sublimacji diety NNKT ma
NNKT dzielimy na:
- kwasy szeregu N-3, głównie EPA i DHA, zawartych w olejach rybich
- kwasy szeregu N-6, głównie kwas olejowy, linolowy, arachidowy,
NNKT: nienasycone kwasy tłuszczowe, których ludzki organizm sam nie syntetyzuje. Biorą udział w:
- obniżeniu cholesterolu
- działają przeciw miażdżycowo
- regulują gospodarkę tłuszczową
- wpływają na prawidłowy stan skóry i włosów
- działają żółciopędnie i żółciotwórczo
- zawierają witaminy rozpuszczalne w tłuszczach: A, E, D
NNKT są również obecne w sebum (ludzkim łoju) regulując jego skład. Sebum mające prawidłowy skład swobodnie wypływa z gruczołów. Niedobór NNKT w łoju prowadzi do wielu komplikacji i chorób. Zbyt gęsty łój może powodować zatykanie gruczołów oraz mieszków włosowych. W zatkanym mieszku mogą rozwinąć się bakterie odpowiedzialne za trądzik. Nieprawidłowy skład łoju zwiększa transepidermalną utratę wody. Nieprawidłowy skład może również podrażniać naskórek doprowadzając do jego zgrubienia i zaburzenia prawidłowego funkcjonowania.
NNKT powinny być przyjmowane z jedzeniem oraz aplikowane bezpośrednio na skórę. Źródłem NNKT są: olej arganowy, olej z awokado, olej z konopii, olej z pestek moreli, olej z orzechów laskowych, masło karite. Szczególnie bogatym źródłem Niezbędnych Nienasyconych Kwasów Tłuszczowych jest olej z wiesiołka oraz olej z ogórecznika. Nienasycone Kwasy Tłuszczowe znajdują się również w niektórych owocach (awokado, mango) oraz rybach (łosoś).
3 Cool

Wymień surowce lecznicze zawierające NNKT, opisz jeden z nich
olej słonecznikowy, sojowy, bawełniany, kukurydziany, lniany, dyniowy, olej z oliwek.
Oleum Helianthi - Olej słonecznikowy
Dojrzałe nasiona słonecznika Heliantus annus L. z rodziny Asteraceae, zawierają olej tłusty, który może być otrzymywany z wydajnością około 35%. Słonecznik jest uprawiany w wielu krajach, w niektórych na wielką skalę, np. w płd-wsch Europie. W krajach masowej uprawy słonecznikach olej otrzymywany jest przez tłoczenie. Do Polski jest importowany jako olej jadalny i dietetyczny. Zawiera glicerydy nienasyconych kwasów: olejowego, linolowego, alfa-linolenowego. Niektóre z nich uważane są za podstawowe kwasy tłuszczowe istotne dla metabolizmu komórkowego, a także jako czynnik witaminowy. Nie ma natomiast w oleju słonecznikowym ważnego fizjologicznego kwasy gama-linolenowego.
Olej słonecznikowy jest olejem półschnącym. Stosowany jest w dietach miażdżycowych, wątrobowych, a także jako rozpuszczalnik substancji litofilnych.
39) Lini oleum – pochodzenie, skład chemiczny, działanie i zastosowanie.
Lini oleum - Olej lniany
Olej lniany otrzymywany jest do celów farmaceutycznych przez wyciskanie na zimno nasion lnu zwyczajnego Linum usitatissimum (Linaceae). Jest to płyn klarowny, żółty, o swoistym zapachu i słabym smaku. Na powietrzu łatwo żywiczeje. Len zwyczajny jest w Polsce uprawianą na szeroką skalę rośliną włóknodajną i oleistą- dostarcza również surowca farmakognostycznego, Semen Lini. Nasiona lnu zwierają 30-40% oleju tłustego, obfitującego w glicerydy kwasu linolenowego i linolowego, a także zawierającego mniejsze ilości innych glicerydów, m.in. kwasu olejowego. Ogólna zawartość glicerydów kwasów nasyconych wynosi 5-15%.
Olej lniany jest używany do sporządzenia niektórych preparatów farmaceutycznych. Ze względów na dużą zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych zaliczany jest do czynników aktywnych zwanych witaminą F. wchodzi w skład preparatu Linomag. W przemyśle lakierniczym ma znaczenie dla wyrobu pokostów, farm olejnych itd.
40) Olivae oleum- olej oliwkowy (oliwa)
Olej ten otrzymywany jest na dużą skalę z wiecznie zielonych drzew oliwkowych Olea europaea (Oleaceae), pochodzących z rejonu Morza Śródziemnego i hodowanych w wielu krajach południowej Europy(Hiszpania, Włochy, Francja, Grecja i in.), Afryki, Ameryki i Australii. Owoce zawierają do 36% oleju, którego głównym składnikiem jest gliceryd kwasu olejowego, do 80-85%, ponadto występują niewielkie ilości wolnych kwasów tłuszczowych. Olej oliwkowy ma duże znaczenie spożywcze oraz pewne znaczenie farmaceutyczne, jako rozpuszczalnik substancji litofilnych. W większych dawkach działa żółciopędnie.
Ostatnio stwierdzono profilaktyczne działania w zapobieganiu chorobie wieńcowej.
41) Oenotherae oleum, Boraginis oleum - pochodzenie, sklad chemiczny, dzialanie i zastosowanie.
Oenotherae oleum - olej wiesiołkowy.
Pochodzenie: gatunek - Wiosiołek dwuletni - Oenothera biennia oraz Wiesiołek dziwny - Oenothera paradoxa
Glówne gatunki wiesiołków dostarczające oleju w Polsce to wiesiolek dwuletni oraz wiesiolek dziwny. Z nasion obu gatunkow wytlacza się na zimno, w temperaturze nie wyższej niż 30 st. C, olej wiesiołkowy.
Sklad chemiczny: Olej wiesiołkowy zaliczany jest do olei schnących. Nasiona wiesiolka zawieraja w zależności od warunkow uprawy 18-25% oleju. Olej ten sklada się w 98% z triacylogliceroli z mala ilością innych lipidow (wolnych kwasow tluszczowych, fosfolipidow). Frakcja niezmydlajaca stanowi ok. 1,5-2 % oleju wiesiołkowego. Olej wiesiołkowy zawiera ponad 80% nienasyconych kwasow tluszczowych.
Dzialanie i zastosowanie:
Stosuje się go jako środek pomocniczy przy profilaktyce i leczeniu następujących stanów chorobowych:
podwyższony poziom cholesterolu,
nadciśnienie tętnicze,
miażdżyca i choroby układu krążenia.
Pomaga przy wielu innych chorobach:
łuszczycy,
trądziku,
gośćcu postępującym,
artretyzmie,
stwardnieniu rozsianym,
alergii.

42) Rapae oleum - pochodzenie, sklad chemiczny, dzialanie i zastosowanie :
Rapae oleum - olej rzepakowy
Pochodzenie: gatunek - Brassica napus L. var oleifera- Rzepak (kapusta rzepak)
Sklad chemiczny:
Czesc zmydlajaca - stanowi blisko 96% oleju, to glicerydy kwasow tluszczowych, glownie oleinowy(63%) i eikozenowy(1,5%) oraz wielonienasycone, glownie linolowy(20%) i linolenowy(8,5%)
Czesc niezmydlajaca - Bogarta frakcja sterolowa, związki fenolowe
Dzialanie i zastosowanie: W preparatyce aptecznej i w przemysle farmaceutycznym olej rzepakowy stosowany jest, jako rozpuszczalnik substancji lipoflinych w roznych postaciach lekow: mazidłach, masciach, emulsjach olejowych, wyciagach olejowych, olejowych roztworach do iniekcji. Wspomagają pracę mózgu, zapobiegają depresji, poprawiają pamięć i koncentrację.
Olej otrzymywany z rzepaku jest bogatym źródłem antyoksydantów – polifenoli i witaminy E. Zapobiegają one uszkodzeniom komórek wywoływanym przez szkodliwe wolne rodniki oraz opóźniają starzenie się organizmu. Dzięki temu zmniejszają ryzyko chorób serca, a nawet niektórych nowotworów.
43. Oleje pochodzenia zwierzęcego stosowane w lecznictwie (wymień i opisz jeden z nich):
Oleje rybne
1. Iecoris aselli oleum – olej wątłuszowy (tran)
2. Olej z wątroby rekina grenlandzkiego
Zawiera alkiloglicerole, które gromadzą się w błonie komórek bakteryjnych oraz nowotworowych i je uszkadzają. Działają również immunostymulująco – pobudzają fagocytozę i powstawanie przeciwciał.
Preparaty: Ecomer, Ekogal, Iskial
3. Olej z wątroby rekina nowozelandzkiego i tasmańskiego
4. Adeps solidus – tłuszcz stały
5. Adeps suillus – tłuszcz wieprzowy, smalec

44. Iecoris aselli – pochodzenie, skład chemiczny, działanie i zastosowanie
Tran otrzymuje się z wątroby dorsza (Gadus morhua L.) i innych ryb z rodziny Dorszowatych (Gadidae) przez wytopienie oraz wymrożenie części zestalających się w temp. -5C
Składniki:
-glicerydy kwasów nienasyconych – EPA, DHA, olejowego, linolowego
- nasyconych – palmitynowego i mirystycynowego
- witaminy A, D3, E
Działanie i zastosowanie:
- profilaktyka miażdżycy i chorób krążenia
- niedobór witamin A i D u dzieci (wzmacnia stan kości i zębów, poprawia stan skóry i narządu wzroku)
- wspomagająco w okresie menopauzalnym w leczeniu osteoporozy, atrofii skóry i błon śluzowych

45. Oleje rybne – działanie lecznicze
- profilaktyka miażdżycy i chorób krążenia
- niedobór witamin A i D u dzieci (wzmacnia stan kości i zębów, poprawia stan skóry i narządu wzroku)
- wspomagająco w okresie menopauzalnym w leczeniu osteoporozy, atrofii skóry i błon śluzowych
- działanie immunostymulujące – pobudzają fagocytozę i powstawanie przeciwciał.
- w leczeniu łuszczycy
- w hipercholesterolemii
- wspomagająco w reumatoidalnym zapaleniu i chorobie zwyrodnieniowej stawów

45) Oleje rybne
IECORIS ASLLII OLEUM – olej wątłuszowy tran FP VIII Tran otrzymuje się z wątroby dorsza (Gadus morrhua L.) i innych ryb z rodziny dorszowatych (Gadidae) przez wytopienie oraz wymrożenie części zastalających się w temp -5 stopni C
Składniki: - profilaktyka miażdżycy i chorób krazenia – niedobór witamin A i D u dzieci (wzmacnia stan kości i zębów poprawia stan skory i narządów wzroku) – wspomagające w okresie menopauzalnym w leczeniu osteoporozy atrofii skóry i błon śluzowych
OLEJ Z WĄTROBY REKINA GRENLANDZKIEGO
Zawiera alkologlicerole, które gromadzą się w błonie komórek bakteryjnych i nowotworowych i je uszkadzają. Działają również immunostymulująco – pobudzają fagocytozę i powstawanie przeciwciał
Preperaty: Ecamar, Ekogal Isidal
OLEJ Z WATROBY REKINA NOWOZELANDZKIEGO (TASMAŃSKIEGO) Zawiera: - węglowodór prekursor hormonów sterolowych zwiększa dostarczanie tlenu do komórek – działa immunostymulująco – chroni komórki przed niszczącym działaniem rodników tlenowych – alkologlicerole – kwasy tłuszczowe omega 3 które stosuje się: w profilaktyce miażdżycy i choroby niedokrwiennej serca – w leczeniu łuszczycy – wspomagające w reumatoidalnym zapaleniu i chorobie zwyrodnieniowej stawów
Preparaty : Omega 3 Biomarine
ADEPS SOLIDUS tłuszcz stały FP VIII
Półsyntetyczne podłoże do czopków, mieszanina mono – di- i triglicerydów……… kwasów tłuszczowych
ADEPS SUILLUS tłuszcz wieprzowy smalec
46) Woski - pochodzenie, zastosowanie:
Estry wyższych kwasów tłuszczowych i alkoholowych. Woski w organizmach żywych spełniają rolę ochronną, powlekają cienką warstwą pióra, liście (chroniąc przed transpiracją), owoce, w skórze zwierząt wpływają na jej elastyczność, hydrofobowość i chronią przed wnikaniem drobnoustrojów. Woski należą do substancji tłuszczowych, które znalazły zastosowanie jako podstawy do wyrobu maści, kremów, emulsji i past. Jest to związane z tym, że jako estry wyższych alkoholi i kwasów tłuszczowych są odporne na czynniki chemiczne i trudno ulegają hydrolizie.
47) Lanolina - pochodzenie i zastosowanie:
Lanolina jest woskiem zwierzęcym otrzymywanym podczas czyszczenia wełny owczej. Stanowi mieszaninę estrów kwasów tłuszczowych ze sterolami (m.in. z cholesterolem). Ma postać żółtawej, lepkiej masy tworzącej z wodą emulsję. Ponieważ bardzo dobrze wchłania się przez skórę wykorzystuje się ją do produkcji środków kosmetycznych oraz w recepturze aptecznej i przemysłowej produkcji farmaceutycznej jako podłoże do przyrządzania półstałych postaci leku, m.in. maści, kremy itp.
4 Cool

Fitosterole - występowanie i działanie lecznicze:
Otrzymywane są z niezmydlających frakcji olejów roślinnych, bardzo często z oleju sojowego, dyniowego, arachidowego. Występują w grzybach, w większej ilości w nasionach soi i fasoli indyjskiej. Może służyć jako produkt wyjściowy do częściowej syntezy hormonów steroidowych. Ergosterol występuje w większych ilościach w sporyszu i w drożdżach i może służyć jako produkt wyjściowy do syntezy witaminy D.
49 )FOSFOLIPIDY
Są to tłuszcze złożone – trójestrowe połączenia glicerolu w których jedna grupa hydroksylowa jest zestryfikowana kwasem fosforowym zamiast kwasem tłuszczowym. Z kolei kwas fosforowy jest związany z amina np.. z cholina – lecytyny, z kolamina- luefaliny. Zamiast amin może być to inozylol ( nasiona zbóż i roślin strączkowych) lub aminokwasy (seryna hydroksypolina, treonina i inne) Związki te są źródłem organicznie związanego fosforu. Fosfolipidy są ważnymi składnikami błon komórkowych wszystkich organizmów. Występują powszechnie w nasionach roślin oleistych, nasionach zbóż. U zwierząt znajdują się w żółtkach jaj, w jadach węży. U człowieka we krwi mięśniu sercowym (kardiolipina) w komórkach nerwowych w osłonkach mielinowych włókien nerwowych (sfingolipidy…..
50) LECYTYNA
LECYTYNA (alfa lub beta) astrowe polaczenia typu fosfolipidów zawierające cholinę (zasada czwartorzędowa) Lecithilin- lecytyna jest uzyskiwana z surowych olejów roślinnych (olej sojowy) rzadziej z żółtek jaj
Działanie i zastosowanie
Dzięki zawartości fosfolinu ma właściwości ogólnie tonizujące, szczególnie wzmacnia prace mózgu – w zaburzeniach metabolizmu tłuszczowego – zapobiega …… wątroby i regeneruje ja – zmniejsza stężenie cholesterolu we krwi – zapobiega odkładaniu się cholesterolu w naczyniach krwionośnych